جستاری پیرامون شناسایی، طبقه بندی و تحلیل سینوپتیک امواج گرمایی استان کرمان

امواج گرمایی از جمله مخاطرات مهم آب و هوایی دنیا خصوصاً ایران هستند و به­نظر می­رسد وقوع آن­ها در سال­های اخیر به­واسطه تشدید گرمایش جهانی از فراوانی بیش­تری نسبت به گذشته برخوردار شده است. پژوهش حاضر به بررسی کم و کیف وقوع و تحلیل سینوپتیک امواج گرمایی در استان کرمان پرداخته است. برای این کار ابتدا داده­های دمای بیشینه­ روزانه ماه ژوئیه (به­عنوان گرم­ترین ماه سال) 4 ایستگاه سینوپتیک کرمان، بم، انار و سیرجان در یک دوره­ آماری 24 ساله (1986-2009) از سازمان هواشناسی کشور اخذ و مورد استفاده قرار گرفته­اند. جهت طبقه­بندی امواج گرمایی، داده­های دما استاندارد شده و بر اساس آن، آنومالی­های 0 تا 75/0 به­عنوان موج گرم، 75/0 تا 5/1 موج گرم شدید و بالاتر از 5/1 به­عنوان موج ابر گرم تعیین شدند. اعداد آستانه­ 2/41، 1/42 و 1/43 درجه­ سانتی­گراد به­ترتیب آستانه­ موج گرم، گرم شدید و ابر گرم برای مجموع ایستگاه­ها مورد محاسبه و حداقل تداوم آن دو روز مد نظر قرار گرفته است. بر این اساس در طی دوره­ آماری مورد مطالعه، 7 موج گرمایی مشخص شد که از بین آن­ها 3 موج گرم شدید و 1 موج ابر گرم شناسایی گردید. موج ابر گرم تیرماه 1377 جهت تحلیل سینوپتیک انتخاب شد. موج 3 روزه­ مذکور با میانگین دمایی 11/43 درجه­ سانتی­گراد، شدیدترین موج گرمای استان کرمان در طول دوره­ آماری مورد مطالعه بوده است. نـتایج تحلیل سینوپتیک موج ابـر گرم نشان داد که استقرار کم­فشار گنگ در سطح زمین و حاکمیت پرارتفاع جنب حاره­ای آزور در سطوح بالا و هم­چنین ضخامت زیاد جو بر روی منطقه­ مورد مطالعه، موجب فرونشینی هوای گرم و گرمایش بیش از حد سطح زمین شده و موج ابر گرم یاد شده را به­وجود آورده است.